İnanç Esasları

 

FURU-U DİN

 

Namaz Rehberi

CUMA NAMAZI

Cemaatle kılınması gereken ve tek başına kılınamayacak namazlardan birisi Cuma namazıdır.

Cuma namazı, Müslümanların haftalık en güzel toplantıları olmasının yanında haftalık en büyük ibadettir de.

Cuma namazında, Cuma imamı, cemaati takva ve günahtan sakınmaya davet eder ve onları İslâm dünyasının siyasi ve iktisadi meseleleri hakkında aydınlatır.

Cuma Namazıyla ilgili Birkaç Hüküm

1- Cuma namazı, sabah namazı gibi iki rekâttır; fakat iki müstehap kunutu var. Bu kunutlardan ilki birinci rekâtın rükûsundan önce ve diğeri ise ikinci rekâtın rükûsundan sonra okunur.

2- Cuma namazının oluşması için gerekli olan en az fert sayısı, biri imam olmak üzere beştir.

3- Şartları gözetilerek kılınan Cuma namazı öğle namazının yerine geçer.

4- Cuma namazından önce, Cuma imamının iki hutbe okuması farzdır.

5- Cuma imamı Cuma hutbelerini okurken, namaza katılanların hutbeleri dinlemesi farz ve birbirleriyle konuşmaları ise mekruhtur. Eğer konuşmaları sayesinde hutbeyi dinleyemezlerse, susmaları gerekir.

Dolayısıyla Cuma hutbesi okunurken, müstehap namaz kılmak, kitap ve gazete okumak ve hutbeyi dinlemeye engel olan diğer işlerle uğraşmak doğru değildir.

6- Namaz kılan kişi Cuma namazının birinci hutbesine veya hiç birine ulaşamazsa, yine de Cuma namazına katılması müstehaptır ve kıldığı Cuma namazı öğle namazı yerine geçer.

7- İki Cuma namazı arasında en az yaklaşık altı km. mesafe olmalıdır.

 

 

Ayât Namazı

Güneş veya ay tutulduğunda yahut deprem olduğunda ya da gök gürültüsü, şimşek çakması, kara ve kızıl rüzgarların esmesi gibi halkın genelinin korkmasına sebep olan durumlarda, Müslümanların Allah'a sığınarak "ayât namazı" denilen iki rekât namaz kılmaları gerekir. Bu namazın kılınması, bu gibi olayların Allah'ın büyük gücünün ve madde aleminin düzen ve dakik hesabının nişanesi olduğu anlamına gelir.

Bu namazı kılmak, insanın boş hurafelere, hayallere kapılmasını önler, insanı yüce Allah'a yöneltir ve böylece korku ve endişelerini gidererek kalbine huzur verir.

Ayât Namazı Nasıl Kılınır?

Ayât namazı iki rekâttır ve her rekâtta beş rükû ve iki secde vardır. Ayât namazı birkaç şekilde kılınabilir. Ancak biz ikisini açıklamakla yetiniyoruz:

1- Niyetten sonra tekbir getirilir. Bir Fatiha ve herhangi bir sure tam olarak okunur. Sonra rükûya gidilir ve rükûdan kalkılır. Yine bir Fatiha ve herhangi bir sure tam olarak okunup tekrar rükûya gidilir. Sonra yine kalkılır, Fatiha ve herhangi bir sure tam okunarak rükûya gidilir. Bu iş her rükûdan önce bir Fatiha ve herhangi bir sure okumak suretiyle beş defa tekrarlanır. Beşinci rükûdan doğrulduktan sonra secdeye gidilir. İki secde yapıldıktan sonra ayağa kalkılır. İkinci rekât da birinci rekât gibi kılınır. İki secdeden sonra teşehhüt ve selâm okunur.

2- Niyetten sonra tekbir getirilir. Bir Fatiha okunur ve bir sure beşe bölünür; birinci bölümü birinci rükûdan önce okunur, rükûya gidilir, rükûdan kalktıktan sonra Fatiha suresi okunmadan surenin ikinci bölümü okunarak rükûya gidilir. Beşinci rükûya kadar bu şekilde devam edilir. Beşinci rükûdan önce ayetleri okunan sure tamamlanır, sonra rükûya gidilir. Daha sonra secdeye gidilir ve iki secde yapıldıktan sonra ikinci rekât için ayağa kalkılır ve ikinci rekât da aynı şekilde kılınır. İki secdeden sonra teşehhüt ve selâm okunur.

Şimdi örnek olarak İhlas suresini beşe bölerek ayât namazını kısa yoluyla açıklıyoruz:

* Niyetten sonra "Ellah-u Ekber" söylenerek namaza başlanır.

* Tekbir getirildikten sonra Fatiha suresi okunur. Fatiha suresinden sonra "Bismillahirrehmanirrehim" denir.

* Sonra rükûya gidilir (bütün rükûlarda, rükû zikri söylenir).

* Rükûdan doğrularak Fatiha suresi okunmaksızın "Kul huvellahu ehed" denir.

* Sonra rükûya gidilir.

* Rükûdan doğrularak "Ellah-us Semed" denir.

* Yine rükûya gidilir.

* Üçüncü rükûdan sonra "lem yelid ve lem yuled" söylenir.

* Sonra yine rükûya gidilir.

* Dördüncü rükûdan sonra "ve lem yekun lehu kufuven ehed" denir.

* Beşinci rükû yapıldıktan sonra rükûdan doğrularak secdeye gidilir.

* İki secdeden sonra ayağa kalkılarak birinci rekâtta olduğu gibi ikinci rekât da kılınır. Sonra teşehhüt ve selâm okunarak namaz bitirilir.

Ayât Namazının Kunutu

Ayât namazında da kunut okumak müstehaptır. Ayât namazında kunut ikinci rekâtta, beşinci rükûdan önce ve sure okunup bittikten sonra okunur.

 
 

Müstehap Namazlar

Daha önce de değindiğimiz gibi, müstehap namazlar oldukça fazladır ve onların hepsini burada kaydetmemiz imkansızdır. Fakat Allah'ın aşıklarının hiçbir zaman sadece farz namazlarla yetinmeyecekleri ve bunun yanında sünnet namazları da kılmak isteyecekleri için bu namazlardan bazılarına değiniyoruz. Burada, müstehap namazlara "nafile namazlar" da denildiğini hatırlatmakta yarar var.

Günlük Nafileler

Sabah namazının nafilesi: İki rekâttır, sabah namazından önce kılınır.

Öğle namazının nafilesi: Sekiz rekâttır; dört tane ikişer rekât hâlinde öğle namazından önce kılınır.

İkindi namazının nafilesi: Sekiz rekâttır; dört tane ikişer rekât hâlinde ikindi namazından önce kılınır.

Akşam namazının nafilesi: Dört rekâttır ve ikişer rekât hâlinde akşam namazından sonra kılınır.

Yatsı namazının nafilesi (Vüteyre Namazı): İki rekâttır ve yatsı namazından sonra oturularak kılınır.

Gece (Teheccüd) Namazı

Gece namazı on bir rekâttır ve gece yarısından itibaren sabah namazına kadar kılınmalıdır. Oldukça fazla sevabı olan bu namaz şöyle kılınır:

Sekiz rekâtı; dört tane iki rekât hâlinde gecenin nafilesi niyetiyle kılınır.

İki rekâtı Şef' namazı niyetiyle kılınır.

Bir rekâtı Vitr namazı niyetiyle kılınır. Ayakta kılınan bu namazın rükûdan önce bir de kunutu vardır. Kunutta herhangi bir dua okunduktan sonra 40 tane müminin adı şu şekilde dile getirilerek, Allah'tan bağışlanması dilenir: "Ellahummeğfir li ..." (üç nokta yerine o müminin ismi söylenir). Ardından yetmiş defa istiğfar edilir; yani "Esteğfirullahe rebbî ve etûbu ileyh" söylenir; sonra da 300 defa "el-afv" denilir.

Ğufeyle Namazı

Müstehap namazlardan biri de akşamla yatsı namazı arasında kılınan ğufeyle namazıdır. Ğufeyle namazında, birinci rekâtta Fatiha'dan sonra sure yerine şu ayet okunur:

 "Ve zennûni iz zehebe muğâziben fezenne en len nekdire ‘eleyhi fenâdâ fiz-zulumâti en la ilâhe illâ ente subhaneke innî kuntu minez-zâlimîn. Festecebna lehu ve necceynahu minel ğemmi ve kezalike nuncil mu'minîn."[1]

İkinci rekâtta Fatiha'dan sonra sure yerine şu ayet okunur: "Ve ‘indehu mefatih-ul ğeybi la ye‘'lemuha illa huve ve ye‘'lemu ma fil-berri vel-behri ve ma teskutu min vereketin illa ye‘'lemuha vela hebbetin fî zulumat-il erzi vela retbin vela yâbisin illa fî-kitabin mubîn."[2]

Ve kunutunda da şu dua okunur: "Ellahumme innî es'eluke bi-mefatih-il ğeybilletî la ye‘'lemuha illa ente, en tuselliye ‘ela Muhemmedin ve âl-i Muhemmedin ve en tef'‘ele bî keza ve keza."[3]

"keza ve keza" kelimelerinin yerine hacetler istenir ve sonra şu dua okunur:

 "Ellahumme ente veliyyu ni‘'metî vel-kâdiru ‘ela telibetî, te‘'lemu hâcetî fe-es'eluke bi-hekki Muhemmedin ve âl-i Muhemmedin ‘eleyhi ve ‘eleyhimus-selâm, lemma kezeyteha lî."[4]

[1]- Zünnun'u (balık karnına girmiş olan Yûnus b. Matta'yı) da an; zira (o kavmine) kızarak gitmişti, bizim kendisine güç yetiremeyeceğimizi, (kavminin arasından çıkmakla kendisini kurtaracağını) sanmıştı. Nihayet karanlıklar içinde (kalıp), "Senden başka ilâh yoktur. Sen her türlü eksiklikten münezzehsin. Ben zalimlerden oldum." diye yalvardı. Biz de onun duasını kabul ettik ve onu tasadan kurtardık. İşte biz inananları böyle kurtarırız. (Enbiyâ, 87)

[2]- Gayb'ın (görünmez bilginin) anahtarları O'nun yanındadır, onları O'ndan başkası bilmez. (O) karada ve denizde olan her şeyi bilir. Düşen bir yaprak, -ki mutlaka onu bilir- yerin karanlıkları içinde gömülen tane, yaş ve kuru hiçbir şey yoktur ki, apaçık bir Kitap'ta olmasın. (En'âm, 59)

[3]- Allah'ım! Ben gayb'ın anahtarları -ki onları senden başkası bilmez- hakkına senden Hz. Muhammed'e ve Ehl-i Beyti'ne rahmet etmeni ve benim şu şu… hacetlerimi yerine getirmeni dilerim.

[4]- Allah'ım! Sen veli nimetimsin, isteklerimi vermeye kâdirsin ve hacetimi bilirsin. O hâlde, Hazreti Muhammed ve Ehl-i Beyti (hepsine Allah'ın selâmı olsun) hürmetine senden hacetlerimi yerine getirmeni dilerim.